Clair Obscur: Expedition 33 İnceleme

YILIN OYUNU

Clair Obscur: Expedition 33, bağımsız oyun dünyasında nadiren karşımıza çıkan, hem iddialı hem de etkileyici yapımlardan biri. Oyunun arkasındaki stüdyo, Sandfall Interactive, küçük bir ekipten oluşmasına rağmen oldukça güzel bir iş ortaya koymuş. Son dönemde karşılaştığım oyunlar arasında Clair Obscur: Expedition 33, gerek hikayesiyle gerek atmosferiyle açık ara en özgün deneyimlerden biriydi. Hikâye ve atmosfer, doğrudan Fransa’nın Belle Époque döneminden esinleniyor. Mekân tasarımlarından karakter kostümlerine, müziklerden diyaloglara kadar dönemin ruhu her yerde hissedebiliyorsunuz. Oyunun temel yapısı sıra tabanlı RPG öğeleri üzerine kurulu ancak gerçek zamanlı aksiyon ögeleriyle bu klasik sistem daha dinamik ve sürükleyici hâle gelmiş. Özellikle savaşlardaki refleks tabanlı kaçınma ve karşı hamle sistemleri, geleneksel JRPG formülüne taze bir soluk getirmiş. AAA oyunlarda görmeye alıştığımız kaliteyi, çok daha mütevazı bir ekipten görmek şaşırtıcı olduğu kadar takdire şayan.

HİKÂYE

Hikâye, Fracture adı verilen yıkıcı bir felaketin ardından kıtadan kopmuş, Paris’i andıran büyüleyici Lumière adasında geçiyor. Bu adanın karşısında ise, her yıl üzerine yeni bir sayı kazınan devasa bir monolit yükseliyor. Paintress olarak bilinen gizemli bir varlık, bu taşa her yıl yeni bir yaş çiziyor ve o yaşa ulaşan herkes, istisnasız bir şekilde yok oluyor. Bu trajik ve gizemli olay, halk arasında Gommage olarak adlandırılıyor. Ama bu olay öyle sıradan bir ölüm değil; toplumun ruhuna işlemiş, umutla umutsuzluğun arasına ince bir çizgi çekmiş. Herkes o taşta yazan sayıya bağlı şekilde yaşıyor. Aileler çocuklarını büyütmeye cesaret edemiyor, gençler geleceği düşünmekten kaçınıyor. Herkes, günün birinde o sayının kendi yaşlarına denk gelmesini bekliyor ya da bu olayı durdurma çalışıyor. Nasıl mı? Paintress’in çizdiği sayıları ve ardından gelen ölümleri durdurmak için, her yıl ölüm yılına ulaşan yaş grubundan insanlar ya da gönüllü olanlar seçiliyor ve ana kıtaya doğru yolculuğa çıkılıyor. Ancak bugüne kadar hiçbir ekip ve yolculuk başarıya ulaşamamış. Her biri geride trajediler ve kırık umutlar bırakmış. 33. Yolculuk ta tam olarak böyle başlıyor. Expedition 33 ekibi, bu felakete son vermek amacıyla Lumière Adası’ndan karanlık kıtanın derinliklerine doğru tehlikeli bir yolculuğa çıkıyor. Oyuncu olarak biz de bu yolculuğun bir parçası oluyoruz. Amaç sadece hayatta kalmak değil; bu döngüyü kırmak, insanlığa yeniden bir umut verebilmek. Bu ekibin içinde birbirinden farklı insanlar var. Kimi geçmişinden kaçıyor, kimi kaybettiklerinin yasını tutuyor, kimi de geleceği kurtarma arzusuyla yola çıkmış. Hepsinin hikayesi kendine özgü ama hepsi aynı sona doğru yürüyor.

Clair Obscur: Expedition 33’ün hikâyesi klasik bir dünyayı kurtarma anlatısından çok, yaşam ve ölümün anlamı üzerine bir keşif yolculuğu. Bu yolculuk, karakterlerle birlikte oyuncuyu da içsel bir yüzleşmeye davet ediyor. Oyunun en güçlü yönlerinden biri de tam olarak bu aslında. Seni düşündüren, sarsan, hatta zaman zaman çaresiz hissettiren ama asla boş hissettirmeyen bir anlatı sunuyor. Oyun felsefi anlatımının yanı sıra kaybı, korkuyu, umudu ve direnci çok güzel hissettiriyor. Tüm bu duygular, oyunun hikayesine öyle güzel yedirilmiş ki oyun boyunca duygusal olarak da yoğun bir hikaye deneyimi yaşıyorsunuz.

OYNANIŞ

Clair Obscur: Expedition 33‘ün en güçlü ve ayırt edici yönlerinden biri, kesinlikle oynanış yapısı. Klasik sıra tabanlı dövüş sistemini, gerçek zamanlı reflekslere dayalı etkileşimlerle birleştirerek oldukça dinamik bir yapı sunuyor. Her karakter, sıra kendisine geldiğinde özel yeteneklerinden birini kullanıyor ancak bu yeteneklerin daha da etkili olabilmesi için oyuncunun da aktif bir şekilde devreye girmesi gerekiyor. Yani bir saldırıyı yalnızca seçmekle kalmıyor, aynı zamanda doğru anda doğru tuşlara basarak (Quick Time Event) gücünü maksimize ediyorsun. Savunma kısmı da benzer şekilde, diğer sıra tabanlı rpg oyunları gibi tamamen pasif değil. Düşmanın saldırısı geldiğinde yalnızca hasarı kabullenmek değil, zamanında doğru reflekslerle kaçmak, zıplamak ya da parry yapmak gerekiyor. Özellikle parry sistemi oldukça iyi çalışıyor ve tatmin edici bir his veriyor. Aynı zamanda ustalaştıkça da savaşlarda ciddi bir avantaj sağlıyor. Bu noktada oyun, hem stratejik düşünmeyi hem de refleksleri beraber kullandırarak klasik RPG formülüne taze bir nefes getiriyor.

Dövüşlerde önemli bir diğer mekanik ise AP (Ability Point) sistemi. Temel saldırılar AP kazandırıyor, ancak güçlü ve özel saldırılar bu puanları harcayarak kullanılabiliyor. Bu da her savaşı küçük bir satranç oyununa dönüştürüyor. Elindeki kaynakları dengeli kullanmak, ne zaman saldırmak ne zaman savunmaya çekilmek gerektiğine karar vermek oyunun temel deneyimini oluşturuyor. Oyunda ilerledikçe açılan özel hamleler, kombolar ve gelişmiş teknikler sayesinde savaşlar daha da çeşitli hale geliyor. Örneğin Gradient Attack gibi ileri düzey teknikler yalnızca hasar vermekle kalmıyor, aynı zamanda düşmanın formunu veya duruşunu da bozabiliyor. Dövüşlerin sadece tıklama değil, öğrenme ve adapte olma üzerine kurulu olması, her karşılaşmayı özgün ve dikkat gerektiren bir deneyime dönüştürüyor.

Oynanışa derinlik katan en önemli unsurlardan bir diğeri de Lumina sistemi. Clair Obscur: Expedition 33’te Luminalar, karakterlere pasif yetenekler kazandıran özel güçler olarak karşımıza çıkıyor. Bu sistem, sadece dövüş gücünü artırmakla kalmıyor karakter özelleştirmesini de tamamen oyuncunun kontrolüne veriyor. Luminalar, Picto adı verilen ekipmanlarla bağlantılı olarak çalışıyor. Her karakter aynı anda üç Picto takabiliyor ve bu Pictolar savaşlarda aktif olarak kullanıldığında, zamanla onlara bağlı Luminaların kilidi açılıyor. Bu pasif yetenekler bir kez açıldığında kalıcı hale geliyor ve Picto’nun kendisinden bağımsız olarak karakter üzerinde etkin oluyor. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir denge var: Her karakterin sınırlı sayıda Lumina Puanı bulunuyor. Bu puanlar, taşınabilecek Lumina sayısını belirliyor. Yani elinizde onlarca pasif yetenek olsa bile, hepsini aynı anda aktif hâle getiremiyorsunuz. Bu da oyuncuya, karakter rolüne göre en verimli Luminaları seçme zorunluluğu getiriyor. Örneğin, savunma odaklı bir karaktere dodge ya da parry yaptığında ekstra AP kazandıran bir Lumina takmak oldukça etkili olabilir. Aynı şekilde, kritik vuruş ihtimali yüksek bir karaktere saldırı odaklı Luminalar vermek, dövüşlerde ciddi avantaj sağlayabiliyor.

Keşif bölümlerinde ise üçüncü şahıs kamera açısıyla karakteri yönlendiriyoruz. Haritalar genellikle diorama hissi veren detaylarla işlenmiş. Yani sadece savaşlar değil, etrafta dolaşmak, çevreyle etkileşime geçmek de oyunun bir parçası. Özellikle bu bölümler, oyuncuyu oyun dünyasının içine çekmekte oldukça başarılı. Kamera açılarının iyi ayarlanmış olması ve çevre tasarımının gerçekten oradaymışsın hissi uyandırması dikkat çekiyor. Genel olarak bakıldığında Clair Obscur: Expedition 33, sıra tabanlı RPG oynanışı konusunda çok dengeli ve yenilikçi bir iş çıkarmış. Ne tamamen klasik, ne de sadece aksiyona dayalı. Stratejiyle refleksi birleştiren bu hibrit yapı, hem old school RPG oyuncularına hem de daha modern sistemlere alışkın olanlara hitap ediyor. Kimi zaman sakin ama düşünmeye zorlayan, kimi zaman da hızlı ve yoğun dövüşleriyle her savaşı zevkli kılıyor.

GÖRSELLİK & ATMOSFER

Clair Obscur: Expedition 33’ün görsel başarısının arkasında yalnızca teknik beceri değil, aynı zamanda sanatsal bir bakış ve yaratıcı bir ruh yatıyor. Görsel olarak oyun, klasik bir Avrupa sanatı anlayışını temel alıyor: Belle Époque dönemi Fransa’sını andıran yapılar, demir kafesli kuleler, sisli meydanlar, pastel tonlarda eski sokaklar ve zamanın donup kaldığı hissi veren mekanlar… Tüm bunlar, sadece birer arka plan değil, hikâyenin duygusal yükünü sırtlayan birer parça olarak bizi karşılıyor. Teknik anlamda da oyun oldukça tatmin edici. Unreal Engine 5’in nimetlerinden faydalanılarak ışıklandırma, parçacık efektleri ve çevresel yansımalar detaylı şekilde işlenmiş. Özellikle gün doğumu ve batımı sahneleri, iç mekandaki titrek aydınlatmalar ve sisli dış dünya, atmosferin dramatik yönünü pekiştiriyor. Her mekanın kendine ait bir ruhu olduğunu hissediyorsunuz. Ve tüm bu görsel tercihler, atmosferle mükemmel bir uyum içinde işliyor.

MÜZİK

Oyunun müziklerini o kadar çok sevdim ki, bunun için ayrı bir başlık açmayı şart gördüm. Oyunun etkileyici yönlerinden biri hiç şüphesiz ki müzikleri. Oyun atmosferinin içine bu kadar güçlü çekilmemizin en büyük sebebi, yalnızca görselliğin değil, müzikal altyapının da olağanüstü bir uyum içinde çalışıyor olması. Oyun için toplamda 150’den fazla müzik parçası hazırlanmış ve bu parçalar yalnızca sayıca fazla değil, tematik olarak da çok yönlü. Kimi zaman umut dolu, kimi zaman derin bir melankoli taşıyan, bazen de tamamen ürkütücü atmosferi destekleyen tınılara sahipler. Özellikle oyunun ana temasıyla çok güzel uyum sağlayan parçalar, hafızalarda kolay kolay silinmeyecek cinsten. Ayrıca bazı parçalar yalnızca enstrümantal değil, Fransızca vokallerle bezenmiş. Bu durum oyunun Fransız kültürel arka planını müzikle de desteklemesini sağlıyor. Özellikle “Gustave” ve “Alicia” gibi karakter odaklı parçalar, karakterlerin içsel dünyasına dair ipuçları verirken aynı zamanda oyunun atmosferine melankolik bir katman daha ekliyor. Oyunun bestecisi Lorien Testard, bu projenin onun ilk büyük oyun müziği projesi olmasına rağmen bence adını oyun dünyasında ciddi şekilde duyurmayı başardı. Ayrıca, pek çok parçada vokalist olarak karşımıza çıkan ve sesiyle bizi oyunun atmosferinden bir an bile koparmayan Alice Duport-Percier ablamızı da anmadan geçmek olmaz. Oyunun ana tema müziği olan Lumière‘i de mutlaka dinlemenizi tavsiye ederim. Bu yılın sonunda düzenlenecek The Game Awards’ta bu parçayı orkestra eşliğinde canlı dinlemek, benim için şimdiden heyecan verici bir beklentiye dönüştü. Böyle bir melodinin gerçek zamanlı performansını izlemek hem keyifli hem de unutulmaz bir deneyim olacaktır.

SONUÇ

Sonuç olarak Clair Obscur: Expedition 33, yılın en çarpıcı, en farklı ve en etkileyici oyunlarından birisi. Herkesin seveceği bir yapım olmayabilir ama türü sevmiyorsanız bile kesinlikle bir şans vermenizi tavsiye ederim. Özellikle bağımsız yapımların neler başarabileceğine dair bir örnek görmek istiyorsanız, bu oyunu mutlaka denemelisiniz. Elbette oyunun eleştirilebilecek bazı noktaları var. Bazı düşmanların gereksiz zor oluşu ve patternlerinin karmaşık oluşu, arayüzün tam olarak net olmaması, zaman zaman düşen tempo ya da bazı karakterlerin daha az işlenmiş olması gibi detaylar teknik anlamda geliştirilebilir. Ancak bu eksikler, genel deneyimin önüne geçmiyor. Aksine, bağımsız bir stüdyonun cesaretle bu kadar büyük ve özgün bir yapı inşa etmiş olması, bu ufak hataları göz ardı edilebilir hâle getiriyor.

Daha da fazla uzatmadan, sadece şunu söylemek yeterli: Expedition 33, gönülden yapılmış bir oyun. Ve bu, her karesinden hissediliyor. Henüz yılın yarısındayız belki ama benim için şimdiden yılın oyunu ödülünü fazlasıyla hakeden bir yapım oldu.